1. Phế Liệu Là Gì? Nên Thu Mua Phế Liệu Nào?
“Phế Liệu Là Vật Bỏ Đi Từ Những Nguyên Liệu Đã Qua Chế Biến”. Nhiều cơ sở đã mở rộng dịch vụ thu mua phế liệu trên toàn quốc. Theo cách hiểu này, tất cả những vật chất phát sinh sau quá trình sử dụng nguyên liệu bị chủ sở hữu bỏ đi đều trở thành phế liệu. Định nghĩa này đã không đưa ra tiêu chí để phân biệt phế liệu và chất thải – là “rác và các vật bỏ đi sau một quá trình sử dụng”, phế liệu theo cách hiểu này là một dạng chất thải.
Phế liệu là sản phẩm, vật liệu bị loại ra từ quá trình sản xuất hoặc tiêu dùng được thu hồi để dùng làm nguyên liệu sản xuất.
Theo các định nghĩa trên, vật chất sẽ trở thành phế liệu và có thể thu mua khi đáp ứng đầy đủ các tiêu chí sau:
- Thu Mua Các Sản Phẩm Hoặc Vật Liệu
“Sản phẩm” là những thứ do lao động của con người tạo ra. Các sản phẩm mà con người tạo ra có thể tồn tại dưới dạng vật thể hoặc phi vật thể. Dưới giác độ luật môi trường thì đó chỉ có thể là những sản phẩm tồn tại dưới dạng vật thể thuộc thành phần môi trường. Do đó, những sản phẩm phi vật thể không thuộc khái niệm phế liệu.
- Thu Mua Phế Liệu Bị Loại Ra Từ Quá Trình Sản Xuất Hoặc Tiêu Dùng
Bị loại ra được hiểu là các sản phẩm hoặc vật liệu được đưa ra khỏi quá trình sản xuất hoặc tiêu dùng do không còn phù hợp với quá trình sản xuất và tiêu dùng.
- Thu Mua Phế Liệu Được Thu Hồi Dùng Làm Nguyên Liệu
Sản phẩm hoặc vật liệu có trở thành phế liệu hay không phụ thuộc vào việc đánh giá trên thực tế đối với hành vi “từ bỏ ý định khai thác giá trị, công dụng” của chủ sở hữu và phải được xem xét một cách cụ thể đối với từng trường hợp, như thu hồi để bán dưới hình thức hàng hóa, để sử dụng làm nguyên liệu hoặc để xử lý.
2. Tiêu Chuẩn Để Phân Biệt Phế Liệu Với Chất Thải
Sản phẩm loại ra phải đủ các tiêu chí sau mới được gọi là phế liệu. Cụ thể:
2.1 Là Sản Phẩm Hoặc Vật Liệu
Sản phẩm là những thứ do lao động con người tạo ra. Các sản phẩm này có thể tồn tại dưới dạng phi vật thể hoặc vật thể. Tuy nhiên, theo luật môi trường, sản phẩm chỉ có thể là những vật tồn tại dưới dạng vật thể và nó phải thuộc thành phần môi trường. Do đó, sản phẩm phi vật thể không thuộc phế liệu.
Vật liệu là những thứ được dùng để làm gì đó. Do vậy, vật liệu có thể được hiểu là những vật chất trong tự nhiên hoặc đã qua chế biến. Những thứ này có thể sử dụng trong quá trình sản xuất.
2.2 Bị Loại Ra Trong Quá Trình Sản Xuất Hoặc Tiêu Dùng
‘Bị loại ra’ được hiểu là những thứ được đưa ra khỏi quá trình tiêu dùng hoặc sản xuất. Trong tiêu dùng, hành động này có nghĩa là chủ sở hữu không đưa nó vào để khai thác giá trị hay công dụng.
Còn trong sản xuất, khái niệm này được phân biệt giữa hành vi của công nhân và hành vi của chủ sở hữu. ‘Bị loại ra’ chỉ được coi là hành vi của chủ sở hữu trong quá trình sản xuất. Theo đó, chủ sở hữu sẽ từ bỏ ý định sử dụng sản phẩm đó vào sản xuất. Hành vi của chủ sở hữu có thể được thể hiện bằng không hành động hoặc hành động.
2.3 Được Thu Hồi Làm Nguyên Liệu Sản Xuất
Sản phẩm hoặc vật liệu trở thành phế liệu cần phụ thuộc vào hành vi của chủ sở hữu. Hành vi được chia thành thu hồi để bán dưới hình thức hàng hoá hay để làm nguyên liệu hoặc xử lý.
Ví dụ, nếu quần áo cũ chủ sở hữu không mặc và đem bán cho người khác là hàng cũ (secondhand) thì sản phẩm này là hàng hoá. Trong trường hợp chủ sở hữu dùng quần áo cũ làm nguyên liệu sản xuất hoặc bán cho người khác làm nguyên liệu thì nó sẽ trở thành phế liệu.
Còn trong trường hợp số quần áo cũ đó không được sử dụng cho bất kỳ mục đích nào thì nó trở thành chất thải cần được xử lý.
Qua đây có thể thấy rất khó để đưa ra nguyên lý chung để đánh giá mục đích thu hồi của chủ sở hữu. Thực tế cho thấy, đánh giá mục đích thu hồi chỉ có thể thực hiện thông qua những trường hợp cụ thể.
» » » Xem thêm: Thu mua phế liệu tại Bình Dương
3. Phân Loại Phế Liệu
Có 3 loại phế liệu trên thị trường hiện nay. Cụ thể:
3.1 Phế Liệu Thô
Đây là loại phế liệu chiếm khoảng 2/3 tổng sản lượng phế liệu. Phế liệu thô gồm đất đá tròn xây dựng hoặc khi khai thác khoáng sản, kính, gạch, bê tông, tro… Những phế liệu này không thể phân hoá hay bốc cháy vì vậy nó sẽ chất thành đống sau khi được thải ra môi trường. Nó sẽ được dùng để bồi đắp vùng trũng. Nói chung, với sự biến đổi khí hậu như hiện nay thì những phế liệu thô này có thể củng cố cồn đất, lấn biển hay bãi đá.
3.2 Phế Liệu Không Nguy Hiểm
Phế liệu không nguy hiểm chiếm khoảng 1/3 tổng sản lượng phế liệu. Phế liệu không nguy hiểm gồm hoa, lá cây, gỗ, rơm, carton, giấy, nhựa… Chúng có thể đem lại lợi ích kinh tế bởi nó có thể sử dụng tuần hoàn như đốt cháy để lấy ẩn nhiệt, ủ thành phân…
3.3 Phế Liệu Nguy Hiểm
Phế liệu nguy hiểm chiếm dưới 4% tổng sản lượng phế liệu. Phế liệu nguy hiểm là những loại chứa những chất độc hại đối với con người, sinh vật và môi trường. Chúng bao gồm các vật liệu phóng xạ, chất hoá học, các chất thải y tế… Vật liệu phóng xạ thì còn có thể lưu trữ chờ nó phân hạch hết. Còn những vật liệu khác bắt buộc phải phân huỷ chúng theo từng cách khác nhau.
Xem thêm: Quy chuẩn phế liệu nhập khẩu
4. Những Lợi Ích Không Ngờ Từ Việc Tái Chế Phế Liệu
Theo nghiên cứu của EPA, tái chế kim loại truất phế kim loại đem lại khá nhiều lợi ích. Cụ thể:
– Tiết kiệm tới 75% năng lượng
– Tiết kiệm tới 90% các nguyên nguyên liệu (raw materials) được sử dụng
– Ô nhiễm không khí giảm 86%
– Việc sử dụng nước giảm 40%
– Ô nhiễm nước giảm 40%
– Chất thải mỏ quặng (mining wastes) giảm 97%
4.1 Nếu tái chế thép phế truất liệu để làm thép mới sẽ tiết kiệm:
– 1.115 kg quặng sắt
– 625 kg than
– 53 kg đá vôi
Hiện nay tại Việt Nam, việc thu mua phế liệu để tái chế không những giúp làm sạch môi trường; tiết kiệm tài nguyên; mà còn giúp tăng trưởng kinh tế của chính các doanh nghiệp. Có thể nói việc thu mua phế liệu đang là một lĩnh vực có lợi nhuận tương đối lớn.
Xem ngay: Bảng giá thu mua phế liệu
5. Những Thách Thức Của Nghề Thu Mua Phế Liệu
Chắc hẳn, hầu hết mỗi người trong chúng ta đều đã từng bắt gặp những người hành nghề Thu mua phế liệu, họ còn được biết đến với những danh xưng khác tùy theo từng vùng miền như mua bán đồng nát, mua bán nhôm nhựa… Không chỉ là một công việc vất vả, ít ai biết rằng nghề này còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác, có thể tác động đến sự phát triển của nghề.
5.1 Thời Tiết
Đặc thù của nghề này là một công việc đòi hỏi người lao động phải di chuyển thường xuyên. Có như vậy mới thu mua được nhiều vật dụng hư hỏng, đã cũ hoặc không còn sử dụng được nữa của người dân. Chính vì thế, không ngạc nhiên khi Thu mua nhôm phế liệu phụ thuộc khá nhiều vào yếu tố thời tiết.
Khí hậu Việt Nam thường có hai mùa rõ rệt là mùa khô với cái năng chói chang, oi bức và mùa mưa với những cơn mưa bất chợt. Đặc biệt là ở các thành phố lớn còn thường xuyên xảy ra tình trạng ngập lụt, những điều này đã tác động không nhỏ đến quá trình hành nghề của người lao động.
Tuy nhiên, nếu như vào mùa khô những người làm công việc Thu mua phế liệuvẫn có thể thực hiện công việc của mình, thì vào những ngày mưa điều đó dường như khó khăn hơn gấp bội, thu nhập cũng vì thế mà giảm đi rất nhiều gây tác động không nhỏ đến cuộc sống của chính họ.
5.2 Sức Khỏe
Như đã đề cập, thu mua phế liệu giá cao là một công việc hết sức nặng nhọc. Do đó nó đòi hỏi người lao động phải có sức khỏe thật tốt; để mỗi ngày có thể vượt qua sự khắc nghiệt của thời tiết mà hành nghề.
Hơn thế nữa, đây cũng là công việc thường xuyên phải tiếp xúc với nhiều loại hóa chất; vật liệu độc hại. Chúng có thể tồn tại lộ thiên hoặc tiềm ẩn trong các loại phế liệu mà người lao động vô tình mua vào. Do vậy, họ hoàn toàn có thể mắc phải những căn bệnh nguy hiểm trong quá trình hành nghề.
5.3 Thách Thức Từ Các Mô Hình Kinh Doanh Mới
Nghề thu mua phế liệu tại tp hcm là một nghề đã có lịch sử khá lâu đời, hiện số lượng lao động tham gia công việc này là tương đối lớn, phần nhiều trong số họ là những người lao động nghèo đến từ mọi tỉnh thành trên cả nước. Với trình độ còn hạn chế, việc tiếp cận những phương thức kinh doanh hiện đại là rất khó khăn.
Chính vì thế, người lao động theo phương thức truyền thống sẽ phải cạnh tranh với hình thức kinh doanh qua mạng internet. Cách thức này mang đến sự tiện lợi tối đa cho cả người bán lẫn người mua; mang lại nguồn thu nhập tốt hơn cho những ai biết cách khai thác.
Thiết nghĩ, trong thời gian tới người lao động hành nghề thu mua và bán phế liệu nên tìm cách tiếp cận với những giải pháp kinh doanh mới. Như xây dựng website giới thiệu vựa thu mua chẳng hạn… Điều này sẽ giúp cải thiện đáng kể cuộc sống vốn còn nhiều khó khăn của chính bản thân.